Jan-van-Genten

Jan-van-Genten op Helgoland

Toen we in mei 2022 op reis gingen naar Helgoland, gingen we niet alleen voor zeehonden. Misschien nog spectaculairder in die tijd van het jaar op Helgoland, zijn de jan-van-genten. De lichamen van deze prachtige vogels zijn gestroomlijnd, voor duikvluchten met hoge snelheid. Ze raken het water met snelheden tot 100 km/u! Hun veren zijn waterdicht, zodat de vogels lange tijd in het water kunnen blijven, ook wanneer ze zwemmen om vis te vangen na hun duik. Ze slikken de vis in zijn geheel door, waarna ze deze kunnen opslaan in een vertakte zak in hun keel. Omdat jan-van-genten niet goed over land kunnen 'lopen' en wind nodig hebben om op te stijgen, nestelen ze vaak op klifranden, zodat ze bij het 'afstappen' van de klif tegen de wind in kunnen opstijgen.

Kliffen zijn iets wat Helgoland zeker heeft, lange mooie stukken rode, rotsachtige kliffen. Het is op deze randen dat de jan-van-gent broedt en nestelt rond april/mei. Dit leidt tot zeer interessant en agressief gedrag, aangezien de vogels hun broedgebied fel beschermen. Soms breken er gevechten uit, voornamelijk tussen hetzelfde geslacht. De vogels vallen elkaar aan en vergrendelen hun snavels, terwijl ze door hun buren worden aangevallen. Dit resulteert vaak in verwondingen, en soms zelfs in de dood.

Als de mannetjes begonnen zijn met nestelen, vliegen de vrouwtjes verschillende keren over het gebied. Ze vliegen in een bepaalde houding, met uitgestrekte nek, om de mannetjes te laten weten dat ze klaar zijn voor de balts. Mannetjes bewegen dan hun kop van links naar rechts, met gesloten vleugels, om een vrouwtje te lokken. Zodra een mannetje en een vrouwtje aan het paren zijn, staan ze borst aan borst met gespreide vleugels en uitgestrekte snavels. Ze maken luide geluiden, terwijl ze hun snavels snel bewegen. Dit gedrag wordt paarbinding genoemd.

Ze zijn allemaal anders

We hebben uren doorgebracht op de kliffen van Helgoland, kijkend naar deze vogels en hun indrukwekkende gedrag. Het verveelde nooit, want deze vogels zijn vrij luidruchtig. Hun geur is nogal onaangenaam, maar de voortdurende activiteit bij het verzamelen van nestmateriaal, waarbij hun individuele karakter duidelijk wordt, maakte dit zeker goed.

Sommige jan-van-genten zijn bijvoorbeeld bijzonder ijverig. Ze vliegen af en aan, brengen gras, zeewier, alles wat ze maar kunnen vinden als nestmateriaal. Eén jan-van-gent leek echter heel ijverig, maar was eigenlijk nogal lui. In plaats van op te stijgen en te duiken naar zeewier, enz. maakte hij een heleboel kabaal, en huppelde dan naar de randen van het nestgebied. Daar, op de kliffen, was heel wat lang gras te vinden. De jan-van-gent scheurde woest aan het gras, en sprong triomfantelijk terug naar zijn partner, met zijn snavel vol gras. Zijn partner nam het natuurlijk dankbaar aan, maar de wetenschap hoe hij dit 'geschenk' had weten te vinden, maakte het voor ons nogal hilarisch. Dus als je ooit tijd hebt en zin hebt in een ontspannen en plezierige vakantie, dan is Helgoland de plek waar je een paar dagen moet zijn! Gewoon gaan zitten, kijken en genieten!

Paartje

Waarom zo’n klein stukje om te landen?

Broeden duurt lang…